انواع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی بریل از واژه یونانی βήρυλλος beryllos به معنای سنگ گرانبهای آب دریا یا سنگ سبز آبی اقتباس شده است. این ماده معدنی یک سنگ سیلیکونی بوده که از سیلیکات آلومینیوم بریلیوم با فرمول شیمیایی Be3Al2Si6O18 تشکیل می شود.
بریلیوم معدنی فلزی بسیار گرانبها و کمیاب بوده و بریل که مهمترین منبع آن محسوب می شود در شرایط زمین شناسی خاصی که فلز بریلیوم کافی موجود باشد، امکان تشکیل می یابد.
انواع سنگهای قیمتی بریل بر اساس ساختار به صورت بلورهای کریستالی شش ضلعی است که این ساختار بلوری از اندازه های کوچک تا بزرگ می تواند متغیر باشد. بریل که حاوی فلز بریلیوم است سنگی مقاوم و بادوام محسوب می شود و میزان سختی آن را بین 7.5تا8 درجه بندی می کنند.
این سنگ معدنی نیمه شفاف تا شفاف بوده و گونه ی شفاف آن در قرن سیزدهم برای ساخت شیشه اولین عینک ها مورد استفاده قرار گرفت.
انواع سنگ قیمتی بریل در حال خالص خود بی رنگ بوده و گوشنیت نامیده می شود. هرچند ناخالصی ها این بی رنگی را می توانند به رنگ های سبز، زرد ، آبی ، در مواردی قرمز و سیاه در آورند. رنگ مهمترین خواص فیزیکی بریل محسوب می شود زیرا اصلی ترین معیار برا تشخیص انواع آن است . این رنگ است که تعیین می کند کدام بریل زمرد یا مورگانیت باشد
امروزه بیشترین کاربرد سنگ معدنی بریل زینتی است و از محبوبترین نگین های آن می توان سنگ سبز قیمتی در جدول یعنی زمرد (سبزرنگ) آکوامارین (آبی مایل به سبز تا آبی) را نام برد.
هر چند در سال های اخیر مورگانیت نیز در صنعت جواهر سازی مورد توجه بسیار قرار گرفته است . بریل های معدنی دیگری همچون بریل سبز روشن، هلیودور به رنگ زرد و زرد مایل به سبز و همچنین بریل قرمز نیز وجود دارد که به عنوان نگین های زیورالات در جواهرات نیمه قیمتی مورد استفاده قرار می گیرند .
سنگ قیمتی و نیمه قیمتی بریل در سنگ های دگرگونی پگماتیتی، گرانیت و ریولیت در حفره ها و رگه های هیدروترمال یافت می شود و در همین شرایط زمین شناسی از حالت خالص به ناخالصی تغییر رنگ میدهد. به طور مثال کروم رنگ این سنگ را به سبز تغییر داده و دلیل تبدیل گوشنیت به زمرد می باشد. بزرگترین کریستال های بریل در پگماتیت های نیوانگلند، ماداگاسکار، مالاکیالینا و ایالت نیوهمیشایر آمریکا استخراج شده است . این سنگ ارزشمند معدنی را در هر چهار قاره و در کشورهایی همچون اتریش، روسیه ، آلمان ، افغانستان، پاکستان، ایالت های مختاف آمریکا می توان یافت .
برای انواع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بریل خواص متافیزیکی و درمانی متعددی ذکر شده است که از آن جمله می توان به درمان بی خوابی ، دفع کننده انرژی منفی، کاهش تحریک پذیری و جلوگیری از بروزخشم، بهبود مشکلات گوارشی اشاره کرد. این کانسنگ معدنی علاوه بر اینکه قیمتی بوده و کاربرد زینتی دارد به علت دارا بودن عنصری کمیاب به نام بریلیوم در فعالیت های مدرن علمی از جمله تولید سیم و همچنین در شاتل های فضایی مورد استفاده قرار می گیرد.