چند سالی می شود که گردشگری معدن به سبک جدیدی از سفر در کنار گردشگری هایی همچون دریایی، کوهستانی، زیست محیطی و ... تبدیل شده و معادنی که به دلیل نامناسب بودن وضعیت بازار، کاهش عیار مواد معدنی، پایین بودن کیفیت مواد معدنی و عدم توجیه اقتصادی بهره برداری حداقل به مدت 5 سال غیرفعال بوده و به عبارتی متروک بوده اند، به یک سایت گردشگری تبدیل می شوند تا منبعی برای کسب درآمد باشند.
در واقع معدنی که با پایان کار استخراج به پدیده ای متروک تبدیل شده و می تواند آسیب های زیست محیطی به همراه داشته باشد، با یک تغییر کاربری روحی دوباره پیدا می کند، هرچند که بسیاری از معادن فعال هم قابلیت تبدیل شدن به جاذبه گردشگری را دارند.
درآمدزایی با گردشگری معدنی
این اتفاق در برخی از کشورهای دنیا هم افتاده و به شکل پدیده ای با عنوان گردشگری معدنی در حال گسترش است، برای مثال معدن زیرزمینی نمک ویلیچیکا در لهستان که در حال حاضر فعال است با جاذبه هایی در بخش های متروک خود همچون ساختار زمین شناسی، بقایای معدن کاری درتونل ها، مجسمه های نمکی و ... سالانه حدود یک میلیون گردشگر را به سوی خود می کشاند.
ایران به عنوان یک کشور باستانی دارای معادن فعال و غیرفعال فراوانی است اما در زمینه گردشگری معدنی آنچنان که باید، کارهای مهمی صورت نگرفته، این در حالی است که اگر این معادن به سایت های گردشگری تبدیل شوند، می توانند تبدیل به منبع درآمدی شوند که حتی از فروش مواد معدنی استخراج شده هم بیشتر است.
نخستین پروانه بهرهبرداری گردشگری معدن در ایران
معدن سرب و سیلیس شاکین در استان قزوین، معدن مس بایچهباغ و معدن سرب و روی انگوران در استان زنجان، معدن تراورتن سردارآباد در آذربایجان شرقی، معدن متروک طلای پسقلعه در دربند تهران، معدن فیروزه نیشابور در استان خراسان رضوی، معدن متروک زیرزمینی مس باهو و معدن چاهخربزه در مجاورت نخلک در منطقه انارک استان اصفهان و... از جمله مناطق مستعد گردشگری معدن در ایران به شمار می روند.
البته چند ماهی می شود که نخستین پروانه بهرهبرداری گردشگری معدنی انگوران به مدت سه سال از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان زنجان صادر شده است، معدنی با قدمت 100 ساله که یکی از منحصر به فرد ترین معادنی است که میانگین عیار آن به 35 تا 40 درصد هم می رسد.
در گردشگری معدنی چه چیزهایی می بینیم؟
مشاهده معادن روباز و زیرزمینی انگوران، روشهای اکتشاف و استخراج آنها، تونل زیرزمینی، ماشینآلات معدنی مورد استفاده برای استخراج معادن، مشاهده انواع کانیها و سنگها به ویژه سنگهای قیمتی ازجمله جاذبههای گردشگری مجتمع معدنی فعال سرب و روی انگوران است که گردشگران در سفر به این منطقه می توانند از آن ها بازدید کنند.
در محوطه معدن اقامتگاهی به بزرگی یک هتل 4 ستاره و یک باشگاه ورزشی احداث شده تا شرایط برای گردشگران مطلوب باشد، البته نزدیکی این معدن به مجموعه تاریخی و فرهنگی تخت سلیمان نیز به جذابیت آن اضافه کرده است.
تجربه سفر به عمق 230 متری زمین با گردشگری معدنی
معدن و کارخانه سرب و روی انگوران بزرگ ترین تولید کننده سرب و روی ایران و بزرگترین معدن سرب و روی خاورمیانه است که ذخایر معدنی آن در بخش روباز 8 میلیون تن و در بخش زیرزمینی 4 میلیون تن روی با عیار بالاست.
معادن فعال به دلیل بزرگی و استفاده از ماشین آلات غول آسا و همچنین وجود پدیده های زمین شناسی از جذابیت های بالایی برخوردار هستند، برای مثال معدن زیرزمینی نخلک در اصفهان با قدمتی 2 هزار ساله آثار باستانی زیادی دارد که پیشینه برخی از آن ها به دوران ساسانی باز می گردد.
در کنار تمام این جذابیت ها، تنها در یک گردشگری معدنی است که می توانید به تجربه سفر به عمق 230 متری زمین را داشته باشید.