معادن هدایایی گرانبها در دل زمین مادر هستند. تحفههایی که از طبیعت ساخته شدهاند و همچنان در طبیعت جا خوش کردهاند. دهم تیر هر سال به معادن اختصاص داده شده است. ایران زمین همیشه پایدار و همیشه سر افراز سرشار است از انواع معادن بسیار با ارزش و زیبا.
گاه محصولات استخراج شده از معادن برای تأمین انرژی مورد استفاده قرار میگیرند. گاه فلزات و سنگهایی هستند که در ساخت و ساز انواع سازههای صنعتی به کار میروند. و گاه این مستخرجات سنگ هایی زیبا و زینتی هستند که در جواهر سازی یا انواع و اقسام هنرهای دستی استفاده میشوند.
شهر معدنی: استخراج منابع کانی موجب ایجاد شهرهای معدنی میشود. معمولاً برای استخراج معادن ، مجموعههای ساختمانی و کمپهای کارگری در کنار معادن ایجاد میگردد. استخراج معادن به افزایش شهرها اثر مستقیم دارد برخی از صنایع و خدمات را به مجموعه کارگری جذب و شهر معدنی تولد مییابد.
شهرهای معدنی، به ویژه شهرهای متکی بر معادن طلا نفت تا زمانی به حیات خود ادامه میدهند که بهرهبرداری از منابع معدنی تداوم داشته باشد، در غیر اینصورت ، خیلی سریع از اعتبار و عظمت شهر کاسته میشود. البته در این میان شهرهایی که بتوانند فعالیتهای صنعتی نوینی را جذب نمایند و از معدنچیان استفاده کنند، از این قاعده مستثنی میباشند.
امروزه زغال سنگ سایر مواد کانی سنگین ، که حمل و نقل آنها از نظر اقتصادی به صرفه نیست، به عنوان مواد اولیه صنایعی که در شهرهای معدنی استقرار مییابند، مورد استفاده قرار میگیرد و شهرهای معدنی به مفهوم واقعی در مناطقی وجود دارد که بنا به دلایلی امکان استقرار صنایع تبدیل وجود ندارد. در بین شهرهای ایران مسجد سلیمان گویایی از یک شهر معدنی مبتنی بر اکتشاف محسوب میشود.
استان یزد را سرزمین خدا مینامند. شاید جالب باشد بدانید به دلیل ذخایر معدنی که دراستان یزد موجود است این استان را بهشت معادن نامیدهاند این استان ۷۲۷ حلقه معدن دارد. کلاً در کشور ایران ۶۰ نوع ماده معدنی داریم. لازم است بدانید از این ۶۰ نوع، ۵۰ نوع آن در یزد وجود دارد. در ضمن بزرگترین معدن جهان، البته در نوع خود، در یزد وجود دارد و معدن سرب و روی مهدی آباد است.
شهربابک یکی از شهرهای استان کرمان میباشد وجود معادن مس و فیروزه و قرار داشتن این شهر در مسیرتهران بندرعباس اهمیت ان را دوچندان کرده چنانچه این شهرستان یکی از شهرهای گردشگری ایران محسوب میگردد. این شهر در مسیر محور جنوب به شمال قرار دارد. فاصله این شهر تا شهر کرمان 223 کیلومتر است. دورنگار این شهر به اردشیر ساسانی مؤسس سلسله ساسانیان میرسد. این شهر در کنار معادن و کارخانجات مس میدوک و مس سرچشمه قرار گرفته و همچنین معادن مهم و ارزشمندی از فیروزه در این شهر قرار دارد. شهربابک جزو تاریخیترین شهرهای استان کرمان بوده است.
اکنون با توسعه گردشگری معدنی، پایان استخراج منابع و کانیها دیگر پایان حیات یک معدن نیست و دیگر معدن به پدیدهای متروک و آسیبزا در کنار شهرها و روستاها تبدیل نمیشود، بلکه با تغییر و تحول و جانبخشی مجدد به یک کالبد به ظاهر بیروح، و ایجاد منابع اشتغال و درآمد، علاوه بر اینکه میتوان از بروز آسیبهای محیطزیستی، اجتماعی و اقتصادی جلوگیری کرد میتوان معدن را به محلی برای گردشگری معدنی تغییر کاربری داد، برنامهای که در بیشتر کشورهای دنیا برای معادن متروک و فعال، عملیاتی شده است.
پژوهشها نشان میدهد ۲۰ معدن در کشور از قابلیت و ظرفیت اجرای گردشگری معدنی برخوردار هستند؛ معدن زیرزمینی نخلک در استان اصفهان حدود ۲هزار سال قدمت دارد و در محل این معدن آثار باستانی قرار گرفته که پیشینه آن به دوران ساسانی میرسد؛ در کنار چنین جذابیتهای صنعتی، طبیعی و تاریخی، سفر به عمق ۲۳۰متری زمین اتفاقی است که فقط در این معدن زیرزمینی تجربه خواهد شد.
معدن پتاس خور و بیابانک در اصفهان، معدن نمک گرمسار، معدن فلورین در سوادکوه مازندران، معدن فیروزه نیشابور قدیمیترین معدن فعال جهان، معادن سرب و روی در نخلک انارک در نایین با سابقه حفاری معدنی ۲هزار ساله را می توان از معادنی با ظرفیت بالقوه گردشگرپذیری نام برد.
پایان کانیها پایان حیات معدن نیست