این کارخانه که فاز نخست آن در سال ۹۳ به بهره برداری رسید، برای ۷۰۰ نفر فرصت اشتغال فراهم کرده است. ظرفیت اسمی این کارخانه ۲ تن در سال است و با بهره برداری از فار دوم تا پایان سال گذشته و تکمیل فاز نخست، تولید این کارخانه به ۴ تن شمش طلا در سال خواهد رسید.
آذربایجان غربی با دارا بودن معادن غنی کانسنگ طلا صدرنشین جدول تولید این فلز با ارزش در کشور محسوب می شود؛ در حال حاضر میزان ذخایر طلای مناطق معدنی آذربایجان غربی به ۱۰۰ تن می رسد و این در حالیست که با ادامه فعالیت های اکتشافی در شهرستان های ماکو، سلماس، شاهین دژ و سردشت میزان ذخایر افزایش می یابد.
آذربایجان غربی همچنین رتبه نخست کشور را از نظر ذخایر و تولید طلا در اختیار دارد و با ساخت واحد فرآوری و استحصال طلا در معدن زرشوران تکاب، سالانه ۳۶۰۰ کیلوگرم شمش طلا و بیش از ۱۲۰۰ کیلوگرم نقره تولید می شود.
یک معدن بزرگ طلای «آق دره» نیز در تکاب وجود دارد که عیار کانسنگ آن نزدیک به پنج گرم در هر تن بوده و می تواند سالانه بالغ بر ۲.۲ تن طلا تولید کند، معدن طلا و نقره باریکای سردشت و خرابه پیرانشهر نیز تولید فلزات گرانقیمت را در این استان به نحو چشمگیر تقویت می کند.
علاوه بر این معادن، در شهرستان های ماکو، سلماس، شاهین دژ و محدوده های دیگری از شهرستان تکاب رگه های معدنی طلا و نقره یافت شده که در صورت بهره برداری از این معادن، آذربایجان غربی به رتبه های جهانی در تولید طلا و نقره دست می یابد.
در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلا و ۵۰ درصد کل ذخیره طلای شناسایی شده کشور در شهرستان طلایی تکاب واقع شده، اما این شهرستان از کمترین زیرساخت های در بخش های راه، درمان، بهداشت، آموزش و… نیز برخوردار نیست.
با وجود ثروت عظیم معادن طلا در این شهرستان آمار بالای بیکاری، درآمد پایین به همراه قرار گرفتن در رتبه های آخر شاخص های توسعه ای در کشور سهم مردمی این منطقه است. قرار گرفتن این شهرستان در لیست مناطق کم برخوردار و محروم کشور، آمار نرخ بیکاری نشان بی تدبیری مسئولانی است که تاکنون نتوانسته اند از ظرفیت این شهرستان در بخش های معدن، گردشگری، کشاورزی و صنعت استفاده بهینه ای ببرند.
در حال حاضر شهرستان تکاب جزو ۳۱ شهرستان کمتر توسعه یافته در کشور به شمار می رود؛ این در حالی است که تکاب به دلیل دارا بودن ۵۹ معدن سنگ، دو معدن طلا، آثار تاریخی ثبت شده جهانی یکی از شهر های برخوردار به شمار می رود.
نبود زیرساخت های توسعه ای مهم ترین مشکلات پیش روی تکاب
محمود زمانی، فرماندار تکاب در خصوص وضعیت معادن طلای تکاب و عدم توسعه شهرستان تکاب باوجود ذخایر و ظرفیت های بالای معدنی می گوید: بالا بودن آمار بیکاری، نبود زیرساخت های توسعه ای در بخش راه، درمان، بهداشت و آموزش از مهم ترین مشکلات پیش روی تکاب بوده که ناشی از یک عقب ماندگی تاریخی است. از ۵۹ معدن سنگ این شهرستان تنها ۲۶ معدن با جذب هزار و ۲۰۰ نیروی کار فعال است که با توجه به نیاز بالای منطقه به اشتغال جوابگو نیست.
وی ادامه می دهد: معادن طلای تکاب نه تنها از شهرت ملی برخوردار بوده؛ بلکه در سطح خاورمیانه مطرح هستند؛ اما متأسفانه تاکنون سود چندان زیادی برای این منطقه در پی نداشته اند و باوجود این ذخایر ارزشمند بیکاری و محرومیت همچنان در این منطقه بیداد می کند.
فرماندار تکاب از وجود سه کارخانه استحصال طلا در تکاب خبر داد و می افزاید: به دلیل نبود صنایع پایین دست و خام فروشی تاکنون از ظرفیت معادن این شهرستان به خصوص در بخش معادن طلا به خوبی استفاده نشده و ایجاد صنایع پایین دست یکی از مطالبات جدی مردم منطقه به شمار می رود.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر ۴۰ درصد انباشت طلای کشور در تکاب است؛ اما به دلیل نبود صنایع مربوطه و خروج منابع مالی استخراج معادن طلا از شهرستان همچنان شاهد محرومیت اقتصادی در این منطقه هستیم. شنیده ها حاکی از این است که نبود کارخانه های استحصال مواد معدنی در بزرگ مقیاس و نزدیک معادن طلا به همراه نبود کارگاه های کوچک طلا سازی در این شهرستان موجب شده وجود این معادن در رونق اقتصادی این شهرستان تأثیرگذار نباشد.
زمانی نرخ بیکاری در این شهرستان را ۱۳ درصد عنوان می کند و می افزاید: به دلیل نبود زیرساخت های توسعه و کارخانه های بزرگ درآمد بیشتر مردم از راه کشاورزی بوده و به این دلیل اشتغال در شهرستان فصلی است که امیدواریم با ایجاد صنایع پایین دست و مرتبط با معادن به خصوص در بخش طلا شاهد حل مشکل بیکاری در شهرستان باشیم.
به عقیده کارشناسان معدن طلای آق دره مشکلات زیست محیطی زیادی ایجاد کرده و در عین حال هیچ نظارتی نیز روی آن وجود ندارد. در این رابطه یکی از اهالی تکاب در گفتگو با خبرنگار می گوید: مشکلات زیست محیطی ناشی از استخراج نادرست معدن طلای تکاب اثرات منفی بر روی افراد ساکن در این منطقه گذاشته است.
وی می افزاید: در فرآیند استحصال طلا از جیوه استفاده می شود. رهاسازی پسماند حاوی آن در طبیعت، تبعات زیست محیطی سنگینی خواهد داشت. به گفته کارشناسان این ماده وارد آب های زیر زمینی می شود و همین امر باعث به وجود آمدن التهابات پوستی در برخی افراد شده است.
بررسی مشکلات معادن طلای تکاب از سوی دادگستری
بر این اساس حجت الاسلام رئیسی در آخرین جلسه خود در سفر به آذربایجان غربی، طی یک نشست خبری گفت: پروژه معدن طلا در تکاب از سوی دادگستری بررسی شده و مواردی از گزارش ها در دادگستری رسیدگی شده اند و وقتی به نتیجه رسید باید مردم در جریان اقدامات دستگاه قضایی قرار گیرند.
وجود دو معدن طلای «زرشوران» و «آق دره» و ۵۹ معدن ارزشمند سنگ، در شهرستان تکاب می توانست چهره محرومیت را از شهرستان بزداید؛ اما این منطقه از کمترین زیرساخت های توسعه در بخش های راه، درمان، بهداشت، آموزش و… نیز برخوردار است.
خروج واد معدنی استخراج شده از معادن طلای تکاب به صورت خام، فرآوری مواد معدنی تکاب به خصوص معادن سنگ به اسم استان های مرکزی، عدم بهره مندی مردم این منطقه از ظرفیت معادن طلا و غفلت و بی توجهی مسئولان کشوری و استانی نشان می دهد تکاب سال ها باید طعم محرومیت را بچشد.
سنگچین