اکنون ۲ معدن یُد در گلستان فعال است و سالانه ۷۰۰ تُن یُد از آن برداشت میشود که حدود ۱۵۰ تُن به مصرف داخلی رسیده و بقیه صادر میشود.
براساس گزارش اداره کل صنعت، معدن و تجارت گلستان، سال قبل ۵۰۰ تُن یُد به ارزش ۱۲ میلیون دلار از استان صادر شده بود.
در جهان تنها ۱۰ کشور از جمله ترکمنستان، آذربایجان، آمریکا، چین، روسیه، شیلی، ژاپن و ایران تولیدکننده یُد هستند.
کارخانه تولید ید کانسار خزر در ۲۷ کیلومتری شمال شهرستان آق قلا استان گلستان و در نزدیکی مرز اینچهبرون قرار دارد.
گلستان تنها تولیدکننده ید ایران است.
حداقل ۲۴ نوع ماده یُددار وجود دارد و مصارف این ماده معدنی در صنایع داروسازی (مانند قرصهای تیروئید)، صنایع پتروشیمی(به عنوان کاتالیزور)، ساخت داروهای ضدعفونی کننده دامی و مواد شیمیایی(کلیه ترکیبات یددار) است.
این ماده معدنی در ساخت اسید استیک، کائوچو، رنگدانه، مواد آلی، تولید فلزات با خلوص بالا، مکمل غذایی، تایر اتومبیل، صنایع هوافضا و الکترونیک به کار میرود.
چگونه ید از آن استخراج می شود؟ ید به صورت تجاری از آب نمک های حاوی ید تولید می شود. آب نمک طبیعی یا آب نمک استخراج شده از چاه های نفت حاوی 150 میلی گرم در لیتر (0.02 اونس در هر گالن) ید، در جاوه، کالیفرنیا و شمال ایتالیا یافت می شود. برترین تولیدکنندگان جهان شامل شیلی، ژاپن، چین، روسیه و آذربایجان است
روش های حذف ید چیست؟ روش: حلال آلی حاصل از ضایعات تاسیسات هسته ای با استات سرب بازی یا سیلیکاژل یا کربن فعال ترکیب شده با چنین ترکیبی مخلوط می شود تا ید موجود در حلال آلی را به استات سرب بازی جذب کند.
چگونه ید از خاک استخراج می شود؟ ید محلول در خاک با تکان دادن مخلوطی از 1 گرم خاک و 5 میلی لیتر آب به مدت 1 ساعت در دمای اتاق یا انکوباسیون مخلوط در دمای 30~ برای مدت زمان محدود استخراج شد. مخلوط در 1600 • گرم سانتریفیوژ شد و سپس مایع رویی فیلتر شد (0.45-,am فیلتر غشایی).