رشته مهندسی معدن یکی از قدیمیترین رشتههای مهندسی در دنیا است که سابقه آکادمیک آن به دوران انقلاب صنعتی انگلستان برمیگردد. دانشجویان این رشته از محصلان خوب در ریاضی و فیزیک و علوم پایه از می باشند.
مهندسی معدن و صنایع وابسته تامین کننده مصرف روز افزون بشر به مواد معدنی و مصالحی ساختمانی و صنعتی بوده اند و موادی معدنی و صنعتی از قبیل محصولات مختلف مس، انواع سرب، انواع شمس و اکسیدهای روی، خاک طلا و مصنوعات طلا ، سنگها و مصالح ساختمانی و .... تامین می کنند.
دیوار بلند معدن در معادن زیر زمینی به وفور دیده می شود.
برای اینکه یک ذخیره در دل زمین بتواند به یک معدن قابل استخراج تبدیل شود، مسیر زیادی را باید طی کند.
اولین قدم مهندس معدن، گرایش اکتشاف :
الف- کشف محدوده هایی که دارای پتانسیل برای استخراج هستند
ب- مطالعات امکانسنجی و اقتصادی
ج- طراحی معدن (مهندس استخراج)
د- بحث اقتصادی. هزینه های مقرون به صرفه (مدیریت مالی معدن))
ه- ماده معدنی و استخراج (مهندسی استخراج)
و- فرآوری افزایش عیار و خلوص (مهندس فرآوری و کانه آرایی)
ز- طراحی کارخانه فرآوری و سیستمهای خردایش (( مهندسین معدن، گرایش فرآوری مواد معدنی))
دروس مربوط به حسابان، حساب دیفرانسیل و انتگرال در دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی به عنوان دروس پایه و ریاضیات مهندسی در دانشگاه های فنی و مهندسی در رشته های مختلف دانشگاهی به حساب میآیند.
مبحث آمار و احتمالات دوره دبیرستان پیشنیاز دیگر در این رشته به شمار می اید.
درس فیزیک در طی چهار سال دبیرستان پیشنیازهای فیزیک های 1، 2 و 3 در دروس دانشگاهی هستند. همچنین درس شیمی فیزیک و درسهای دیگر مهندسی از قبیل استاتیک، مقاومت مصالح مقاومت سنگ ها ، دینامیک ذرات و مکانیک انواع سیالات و مایعات در دورس دانشگاهی هم در فیزیک دبیرستان مختص داشتن پایهای قوی هستند.
نکته : در رشته ریاضی درس زمین شناسی ارائه نمی شود ولی خواندن و دید اولیه برداشت های متفاوت از تشکیلات زمین در دید اینده معدنی این دانشجویان بسیار موثر میباشد که مطالعه ان پیشنهاد می گردد.
زبان انگلیسی در تمامی رشتههای دانشگاهی جز یکی از ضروریات است
گرایش های رشته مهندسی معدن عبارتند از؛
گرایش اکتشاف: گرایش اکتشاف در معادن که اولین مرحله ورود به یک محدوده شناخته شده به عنوان محدوده معدنی می باشد از دوره کارشناسی تا دوره دکترا ارائه میشود.
فارغ التحصیلان این گرایش پیجویی و اکتشافات اولیه و اکتشافات تفصیلی در معدن را بررسی پژوهش و در نهایت در یک طرح اولیه به سازمان صمت به منظور یافتن مناطق مستعد دارای پتانسیل معدنکاری و مکانیابی ذخایر نهفته شده در داخل زمین و تخمین میزان ذخیره و عیار آنها هستند را ارائه می دهند. مهندسان زمین شناسی در شاخه های مختلف بر اسا تجربه کاری و ... وارد این مرحله از نظام مهندسی معدن می شوند.
گرایش استخراج: این گرایش از دوره کارشناسی تا دوره دکترا در دانشگاه دولتی و غیر دولتی ارائه میشود. تخصص دانشجویان این گرایش طراحی معادن روباز سطحی و معادن زیر زمینی تحت الارضی بر اساس عمق قرارگیری ماده معدنی و هم چنین شکل نهشته رسوبی و توده معدنی است. مهندسی استخراج در معادن فلزی و غیر فلزی، متخصص در امور طراحی الگوهای انفجاری، ترابری، برنامهریزی تولید، میزان تولید، تخمین ذخیره و هزینهها و غیره نیز فعالیت میکنند.
--حفر انواع چاه در عمق متفاوت و ذخایر متفاوت آب و نفت
-- حفر تونل زیر زمینی طولی عرضی و زاویه دار و تونل های شیب دار
-- دیوار بلند معدن
-- دیوار کوتاه معدن
جایگاه رشته مکانیک سنگ درکل موارد مربوط به زمین و معدن : این آموزش تخصصی بوده و از دوره کارشناسی ارشد تا دوره دکترا ارائه میشود. دارندگان کارشناسی در رشته های گرایش اکتشاف یا استخراج معادن ، میتوانند در رشته گرایش مکانیک سنگ ادامه تحصیل نمایند.
جایگاه تخصصی فرآوری و کانه آرایی مواد معدنی و مخصوصا ارزش افزوده: این گرایش از دوره کارشناسی ارشد تا دکترا ارائه میشود . دارندگان گواهی دوره کارشناسی گرایش اکتشاف و استخراج معدن ، میتوانند در گرایش فرآوری مواد معدنی شرکت کنند.
الف- دروس عمومی رشته مهندسی معدن
فیزیک و آزمایشگاه فیزیکی و ژئوفیزیک
زمین شناسی مهندسی در کنار تعیین ذخیره قطعی و احتمالی
کانی شناسی صحرایی در کنار کانی شناسی علمی
ب-دیگر دروس رشته مهندسی معدن در دانشگاه فنی و مهندسی
برخی از اصلیترین مشاغل و صنایعی که یک فارغ التحصیل رشته مهندسی معدن میتواند در آنها مشغول به کار شود، عبارت هستند از:
بازار کار رشته مهندسی معدن به چه صورت است؟
کشور ایران با دارا بودن 7 درصد از معادن جهان و 68 نوع ماده معدنی (غیرنفتی) یکی از کشورهای بسیار غنی از حیث ذخایر معدنی است. برای فارغ التحصیلان این رشته امکان اشتغال هم در بخشهای خصوصی و هم بخشهای دولتی این صنعت وجود دارد و در آینده نیز با افزایش بهرهبرداری از ظرفیت معادن و استخراج معادن جدید، بستر شغلی برای فارغ التحصیلان به شکل مطلوبی وجود خواهد داشت.
رشته تخصی معدن در کدام شهر ها در داخل ایران ارائه و تدریس می شود؟
از مقطع کارشناسی تا مقطع دکترا در دانشگاههای داخل کشور ارائه میشود. از جمله این دانشگاهها میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
مهارت های مورد نیاز برای موفقیت در رشته مهندسی معدن چه هستند ؟
الف- مهارت کافی در دروسی نظیر ریاضی و فیزیک
ب- زمینشناسی و مبانی زمین شناسی کاربردی، شناخت اولیه از انواع سنگ
ج- تسلط بر روی نرمافزارهای مدلسازی (اتوکد و...)
د-تحلیل و طراحی یا نرمافزارهای عمومی
ه- مهارتهای نرم
نرم افزار های امروزی مورد نیاز رشته مهندسی معدن چیست؟
--نرم افزار راک ورکز
--نرم افزار مینی تب تحلیل داده های معدنی
--ژئوتکنیک در اموزش های صحرایی
--خواص مکانیک سنگها و انالیزهای مرتبط
--برنامه نویسی های فیش برای بررسی بهتر تحلیل ها
--نرم افزار GIS برای تحلیل آماری داده ها
و....