البته این هدفگذاری صادراتی دولت در ابتدای سال است و ممکن است در ادامه سال براساس شرایط تغییر کند. باتوجه به برنامه صادراتی فعلی که وزارت صنعت، معدن و تجارت تنظیم کرده، تخمین زده میشود میزان صادرات غیرنفتی ایران امسال به ۵۵ میلیارد و ۲۲ میلیون دلار برسد. ارزش کالاهای صادراتی در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۴۶ میلیارد و ۷۸۲ میلیون دلار بود که دولت قصد دارد در سال جاری آن را افزایش دهد و به ۴۹ میلیارد و ۹۹۷ میلیون دلار برساند.
وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین قصد دارد امسال ارزش صادرات در بخش خدمات را که در سال گذشته ۵ میلیارد و ۴۲۵ میلیون دلار بوده افزایش دهد و به ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برساند. بهنظر میرسد دولت سیزدهم برای افزایش صادرات کالایی خود بیشتر روی بخشهایی مانند صنایع معدنی و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی حساب باز کرده و بهدنبال افزایش تولید و صادرات در این بخشها است.
از آمار و ارقام ارائهشده میتوان اینطور برداشت کرد که دولت هدفگذاری غیرمنطقی در بخش صادرات برای سال ۱۴۰۱ نداشته است؛ بهویژه که قیمتهای جهانی بهدلیل تورم و همینطور جنگ روسیه با اوکراین همچنان روندی صعودی را طی میکند؛ بنابراین بهنظر میرسد دولت اهداف صادراتی سال جدید خود را بهطور کاملا محتاطانه تعیین کرده تا حتما تحقق یابد و ریسک نرسیدن به این اهداف صادراتی را تا جای ممکن کاهش داده است.
البته تعیین اهداف صادراتی بهطور محتاطانه از حقیقتی تلخ نیز پرده برمیدارد و آن اینکه دولت قبول کرده در سال ۱۴۰۱ نمیتواند رشد قابلتوجهی در صادرات غیرنفتی ایجاد کند. افزایش صادرات نیاز به افزایش تولید دارد و افزایش تولید نیز نیاز به سرمایهگذاریهای کلان داخلی و خارجی اما با باقی ماندن تحریمها و بیثباتی اقتصادی در کشور سرمایههای داخلی و خارجی از تولید فراری شده و در نتیجه بهسختی میتوان تولید را افزایش داد. دولت نیز کسری بودجه شدیدی دارد و توان سرمایهگذاری برای افزایش تولید و صادرات بهصورت غیرتورمی را ندارد. باتوجه به هدفگذاری صادراتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۴۰۱ مشخص نیست دولت چگونه میخواهد رشد اقتصادی ۸ درصدی که برای سال ۱۴۰۱ هدف قرار داده را
محقق کند.
بهمنظور بررسی رشد صادرات فولاد در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته به مقایسه میزان صادرات شمش فولادی، محصولات تخت فولادی و همینطور محصولات طویل فولادی در سال گذشته با میزان هدفگذاری صادراتی این محصولات در سال جاری میپردازیم. در سال ۱۴۰۰ صادرات شمش فولاد حدود ۴ میلیارد و ۵۳۴ میلیون دلار بود، اما هدفگذاری دولت برای صادرات شمش فولادی در سال جاری ۴ میلیارد و ۷۷۴ میلیون دلار است که رشدی حدود ۵.۳ درصدی را نشان میدهد. صادرات محصولات تخت فولادی مانند اسلب و ورق که در سال گذشته به ۵۳۹ میلیون دلار رسیده بود نیز برای سال ۱۴۰۱ بهنحوی هدفگذاری شده که به ۵۶۸ میلیون دلار برسد. در زمینه صادرات مقاطع طویل فولادی مانند میلگرد و تیرآهن نیز برنامهریزی صادراتی بهنحوی است که در پایان سال ۱۴۰۱ ارزش این گروه از محصولات فولادی به یک میلیارد و ۸۶۲ میلیون دلار برسد، در حالی که این رقم در سال ۱۴۰۰ حدود یک میلیارد و ۷۶۸ میلیون دلار بود؛ بنابراین دولت قصد دارد در سال جدید صادرات مقاطع طویل را به همان اندازه مقاطع تخت فولادی یعنی ۵.۳ درصد افزایش دهد.
صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۴۰۰ با توسعه زیرساختها و رفع موانع از مرز ۴۳ میلیارد دلار عبور کرد و هدفگذاری شده نرخ این شاخص در سال جاری به ۵۵ میلیارد دلار برسد. در سبد صادرات غیرنفتی سال ۱۴۰۰، حدود ۵۳ درصد سهم پتروشیمی و میعانات گازی، ۲۷ درصد مربوط به معدن و صنایع معدنی، ۱۱ درصد مربوط به کشاورزی و صنایع غذایی، ۹/۶ درصد مربوط به بخش صنعت و کمتر از نیم درصد نیز مربوط به فرش و صنایعدستی بوده است. عوامل متعددی در رشد صادرات غیرنفتی کشور نقش دارند؛ از توسعه زیرساختها گرفته تا رفع برخی موانع که در سال گذشته در نهایت منجر به افزایش صادرات شدند.