برای برنامهریزی جهت رشد صادرات بخش معدن و صنایع معدنی ایران، در ابتدا مناسب به نظر میرسد روندهای برنامهریزی کشورهای توسعهیافته و موفق در این زمینه را بررسی کنیم. یکی از کشورهای پیشرفته در بحث صادرات سنگ ساختمانی، ایتالیا است. مطابق گزارش ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۱ از دفتر تحلیل روند بازار کنفدراسیون مرمریت و ماشینآلات ایتالیا، وضعیت بسیار مثبت برای صادرات اسلب و سنگهای طبیعی فرآوری شده نهایی ایتالیایی ثبت شده است. طبق این گزارش، ارزش صادرات اسلب و محصولات فرآوریشده نهایی ایتالیا ۱۹.۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. براساس آمارهای ارائهشده شرایط دوران پاندمی نتوانسته روند رو به رشد صادرات سنگهای ساختمانی را در این کشور تحت تاثیر قرار دهد، دلیل آن را میتوان در مولفههای متعددی واکاوی کرد. بازاریابی روی محور برندسازی و سرمایهگذاری کلان و بلندمدت فعالان اقتصاد، ایتالیا را تبدیل به کشوری پیشرو در صنعت سنگ و دارای چیدمان زنجیره ارزش صادراتی و سیستمسازی کرده است. همچنین حضور مستمر در بازارهای هدف، ایجاد دسترسی آسان به سنگها، ایجاد پایگاه تجاری در بازارهای هدف، نفوذ در شبکه ساختوساز کشورهای بازار هدف با تکیه بر شرکتهای معماری و طراحی، مالکیت شرکتهای ساختوساز که خدمات فنی و حرفهای ارائه میکنند از دیگر عوامل مهم و تاثیرگذار در عرصه صادرات سنگ ساختمانی این کشور به شمار میروند. تربیت شبکهای از اقتصادهای وابسته فامیلی و سرمایهگذاری ملکی با مشارکت بانکهای عامل محلی را میتوان در کنار موارد یادشده، از مسائل تاثیرگذار در این زمینه محسوب کرد. براساس گزارش دفتر تحلیل روند بازار کنفدراسیون مرمریت و ماشینآلات ایتالیا، صادرات محصولات فرآوریشده این کشور در این مدت به ایالات متحده ۳۲.۱ درصد، به آلمان ۱۴.۶ درصد، به سوئیس ۸.۹ درصد و به فرانسه ۵.۸ درصد افزایش یافته است. لازم به یادآوری است که در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۱، صادرات اسلب و محصولات فرآوریشده نهایی ایتالیا در ۱۰ کشور خریدار برتر، ۶۸ درصد از کل صادرات این محصولات در این دوره (۱.۳ میلیارد یورو) بوده است. برای توسعه صادرات محصولات فرآوریمحور در صنعت سنگهای ساختمانی، ایران نیازمند تهیه فهرستی از چیدمانهای سازمانیافته است. باید در نظر داشت اهداف صادراتی موهبتهایی را برای رشد و توسعه به همراه میآورند؛ به عبارتی مانند یک سیستم مهندسی معکوس از طرف بازار عمل کرده که تعیینکننده جهتگیری صنعتی خواهد بود. در این شرایط سرمایه به شکلی هوشمندانه به سمت صنعت میل پیدا میکند و در همین راستا صنعت به سمت تجهیز و دقت پیش میرود. ضرورت رعایت استانداردهای کیفی صادراتی مانند افزایش کیفیت فرآوری یا رعایت نکاتی برای اجرای درخواست مشتری (مانند مسائل مربوط به بستهبندی) منجر شکلگیری فرصتهای مناسب برای توسعه اقدامات صادراتی ایران خواهد شد. همواره باید در نظر داشت تحقق اهداف توسعهای نیازمند ارتقای دانش، تجربه و شناخت نیاز بازار است. از این رو، برای توسعه صادرات، صنعت سنگ ایران نیازمند یک دگردیسی در نگرش و عملکرد است تا بتواند سهمی مناسب با شایستگیهای بالقوه خود از سبد تجارت جهانی سنگهای ساختمانی در اختیار گیرد.
یکی از راههای کسب سهم در بازار جهانی، حضور میان و بلندمدت در بازارهای هدف است. نگاه سرمایهگذاری بلندمدت ۳ تا ۵ ساله با برنامههای پروژهمحور، شرکت در نمایشگاههای تخصصی سنگ و ساختوساز با برنامه، یافتن شریک تجاری محلی، تاسیس شرکت و انبار در بازارهای هدف از جمله راهکارهایی است که به شکلی عملگرایانه توسط شرکتهای بزرگ در حوزه خیلج فارس قابل اثبات است. امروزه مشتریان در پی کسب اطمینان از دسترسی آسان به محصولات بوده و شرکتهایی موفق هستند که بتوانند این اطمینان و اعتمادسازی در تامین محصولات را ایجاد کنند.