معدنکاران خراسان رضوی امروزه با مشکلات عدیدهای رو به رو هستند که کمبود ناوگان برای حمل بار و تنها یکی از موانع صادراتی و تولید به واسطه ضعف زیر ساختها و خطوط ریلی در این استان است.
کمبود ناوگان سنگین برای حمل مواد معدنی در استان خراسان رضوی یکی از مشکلاتی است که بهویژه معادن کوچک بیشتر با آن دستبهگریبان بوده و از همه مهمتر افزایش بیرویه کرایه حمل حالا صدای بسیاری از معدن کاران استان را بلند کرده است.
در این راستا معدن داران معتقدند که پرداخت هزینههای حملونقل برای آنها صرفه اقتصادی نداشته و از طرفی اگر بخواهند به دنبال موضوع وارد کردن کامیون دست دوم و یا خرید آن بروند نه تنها با کسری سرمایه مواجه هستند بلکه در حقیقت از وظیفه ذاتی خود که تولید است فاصله خواهند گرفت.
غلامرضا ناز پرور، رئیس خانه معدن خراسان رضوی در همین زمینه اظهار میکند: افزایش نرخ بارنامهها بر روی مواد معدنی تأثیر گذاشته و این موضوع درنهایت به گرانی و افزایش نرخ محصول نهایی و عدم صرفه اقتصادی برای معدن دار تمام میشود.
وی در پاسخ به سؤال ما مبنی بر اینکه کمبود ناوگان حملونقل عمومی چه مشکلاتی را برای حمل مواد معدنی و معدن کاران ایجاد کرده است میافزاید: متأسفانه ناوگانهای ما کم و فرسوده هستند و همچنین عوامل دیگر ازجمله استهلاک ماشینها و گرانی قطعات یدکی موجب افزایش کرایه حمل شده است.
وی تصریح میکند: امروز هزینه حمل مواد معدنی بهگونهای است که کرایه حمل برخی خاکهای صنعتی سه چهار برابر ارزش آن ماده معدنی است و این مسئله، توجیه اقتصادی را برای فعالیت در این زمینه از بین میبرد.
نایبرئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی در این رابطه به ما میگوید: ازآنجاییکه هر چه ماشینها کهنهتر و فرسودهتر باشند استهلاک آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد لذا همین موضوع رانندگان را بر آن داشته تا از کرایهها نالان و مرتبا درصدد افزایش آن برآیند.
ناز پرور در این رابطه اظهار میکند: هنگامیکه کرایهها افزایش پیدا کند روی نرخ تولید ماده معدنی نیز تأثیر خواهد گذاشت چراکه تا هنگامیکه بهدست صنایع پاییندستی برسد نرخ تمامشده آن گران تمام میشود.
وی در پاسخ به این سؤال که برای حل این مشکل چه باید کرد نیز توضیح میدهد: ما حداقل باید چهار الی پنج هزار عدد کمپرسی در استان داشته باشیم تا با فعالیت آنها در این حوزه قیمتها تا این حدود دستخوش تغییر قرار نگیرد. نازپرور با اشاره به اینکه درحالحاضر حملونقل و همچنین صادرات به دلیل تحریمها و نحوه برگشت ارز نسبت به گذشته روند کاهشی داشته است میافزاید: اگر در سودای افزایش صادرات غیرنفتی و جایگزینی آن با فروش نفت هستیم در این راستا باید در زیرساختها سرمایهگذاری کرده و توجه بیشتری به آن داشته باشیم.
ابراهیم عطایی، عضو هیاتمدیره و سخنگوی انجمن صنفی شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان نیز اظهار کرد: نباید از این موضوع غافل شد که کرایه حمل و جابهجایی بار متأثر از افزایش نرخ ارز، هزینههای ویزا، هزینههای دلاری رانندگان، نرخ لاستیک و روغن و سایر اقلام مصرفی است. وی اذعان کرد: ما در حوزه حملونقل و ترانزیت پیشرو هستیم و بخش زیادی از ناوگان ما در حوزه حملونقل بینالمللی فعالاند و به همین دلیل برای حمل داخلی گاهی با کمبود ناوگان مواجه شده و بعضا از استانهای دیگر شاهد حضور ناوگان هستیم. وی بابیان اینکه در خراسان رضوی به دلیل شلوغی مرزها موضوع بهای کرایه کالاهای صادراتی همواره تأثیرگذار بوده است افزود: موضوع عرضه و تقاضا همواره در افزایش و یا کاهش نرخ کرایه کامیونها اثرگذار بوده است.
عطایی ادامه داد: در همین راستا هرگاه تقاضای واحدهای معدنی برای حمل بار افزایش یابد کرایهها نیز به تبع آن بالا میرود.
نایبرئیس کمیسیون حملونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی سایر عوامل دیگر مانند ورود رانندگان افغانستانی به ایران و یا قیمتگذاری غیر کارشناسانه حمل و نیز برخی سودجوییها را نیز در این رابطه تأثیرگذار خوانده و گفت: متأسفانه برخی از افراد در خلل کمبود در بازههای زمانی خاص از موقعیت سوءاستفاده کرده و مبالغ بیشتری اخذ میکنند که پس از بررسیهای لازم مشخصشده که این کرایه اضافی بههیچوجه نه بهحساب شرکتهای حملونقل رفته و نه به جیب رانندگان بلکه نصیب دلالان شده است. عطایی تأکید کرد: همانطور که اشاره کردم حملونقل داخلی ما در مقاطعی از سال به سمت حمل بینالمللی میرود و این موضوع موجب کاهش کامیونها برای مصارف داخلی میشود و با افزایش تقاضا برای حمل داخلی، قیمتها بالا میرود.
اسماعیل گنابادی یکی از دارندگان خودروی سنگین در خراسان رضوی در این رابطه میگوید: متأسفانه هرگاه صحبت از کرایهها میشود انگشت اتهام بهسوی کامیون داران بلند است و این در حالی است که کامیون داران مسئول افزایش قیمتها نیستند.
این کامیون دار خراسانی بابیان اینکه دولت هرروز اقلام مصرفی را افزایش میدهد و لذا اقلامی هم، چون روغن، لاستیک و قطعات بر روی نرخ بار تأثیرگذار است بیان میکند: در داستان حمل نهادهها نیز کامیون داران را مقصر کمبود دان مرغ میدانستند، اما در تمام این سالها یک نفر نیامد از حق ما دفاع کند که چرا یک خودروی ۳۰۰ میلیون تومانی الآن ۳ میلیارد تومان باید بخریم و لذا کرایه آن چقدر باید افزایش پیدا کند؟ وی بابیان اینکه قطعهای که یک سال پیش ۲میلیون تومان میخریدیم حالا باید ۴۰ میلیون تومان خریداری کنیم میافزاید: حمل مواد معدنی و فعالیت در معدن با استهلاک بیشتری همراه است. وی با اشاره به اینکه درحالحاضر دولت قادر به نوسازی ناوگان بار کشور نیست و خودروهای چینی نسبت به خودروهای قدیمی مانند مدل «ولوو» در ایران کیفیت نداشته و حکم غده سرطانی را دارد میافزاید: این خودروها مدام باید برای آن هزینه کرد، اما متأسفانه این مشکلات را هیچ شخصی نمیبیند و تنها نگاهها به افزایش همین رقمهای ناچیز در بارنامهها معطوف است!
این مالک خودروی سنگین تأکید میکند: از ابتدای همین امسال تاکنون سه باقیمت لاستیک گران شده است، اما شما مقایسه کنید که چند بار نرخ حملونقل افزایشیافته است؟
آنچه مشخص است نبود سرمایهگذار در قالب شرکتهای بزرگ که بتواند خودروهای بسیاری را در تملک خود داشته باشد یکی از مشکلاتی است که صنعت حملونقل با آن دستوپنجه نرم میکند. متأسفانه خرده مالکی در خودروهای سنگین انسجام لازم را از این صنعت گرفته و لذا تولیدکنندگان بزرگ مانند سنگآهن خواف با پرداختهای بیشتر نظر کامیون داران را به خود جذب کرده و دراینبین معادن کوچکتر به دلیل ضعف مالی از حمل تولیدات خود باز میمانند. ضعف ناوگان ریلی و همچنین نبود و کمبود واگن و یا مشکلات دیگری مانند ابتر ماندن راهآهن خواف-هرات و یا کارشکنی ترکمنستان برای ورود واگنهای ایرانی همگی ازجمله موانع سد راه و هموارسازی مسیر حملونقل معادن و صادرات است که نیاز به تدبیر دارد.